Το Σινά και τα μάτια μας!
Τελικά, άκυρος ο συναγερμός; Έτσι φαίνεται, αν δει κανείς την ανακοίνωση της Αιγυπτιακής κυβέρνησης σχετικά με την δικαστική απόφαση που αναστάτωσε την ιστορική Μονή της...
Category : Μάριος Νοβακόπουλος
Μα είναι δυνατό να καταντήσει Ελβετία αυτή η χώρα του Οδυσσέα;
Ο Γιώργος Θεοτοκάς υπήρξε εμβληματική μορφή του πεζογραφήματος και του δοκιμίου της “Γενιάς του ’30”, και για τις επόμενες δεκαετίες συγκρότησε έναν λόγο που συνδύαζε την εθνική...
Το όραμα του Ίωνα Δραγούμη για την καθημερινότητα των Ελλήνων
Ο “Ελληνικός πολιτισμός” (1913) υπήρξε ένα από τα βασικότερα δοκίμιά του Ίωνος Δραγούμη και ίσως το περισσότερο συστηματικό. Στο έργο αυτό, ο σημαντικός Έλληνας διπλωμάτης...
Δερβίσηδες και Τουρκομάνοι – Πως εκτουρκίστηκε η Μικρά Ασία
Τον 13ο αιώνα, την περίοδο της φραγκικής κατοχής της Κωνσταντινούπολης, το σουλτανάτο των Σελτζούκων του Ικονίου γνώριζε ημέρες ακμής. Η διάλυση της βυζαντινής διοίκησης επέτρεψε...
Πίστη, ιδέες και πράξη στις ιστορικές προσωπικότητες
“Έρχεται λοιπόν ο σύγχρονος αναγνώστης ή μελετητής και συναντά την ψυχή του αρχαίου ή του μεσαιωνικού ανθρώπου, και αποτυγχάνει παταγωδώς να την συλλάβει. Και αποτυγχάνει...
Η στρατιωτική ιστορία και οι σνομπ
“Η στρατιωτική ιστορία διδάσκει ότι ένα και μόνο γεγονός ή μια λεπτομέρεια μπορεί να ανατρέψει την ροή ενός πολιτισμού ή του κόσμου όλου. Για αυτό...
Ευρωπαϊκή γραμμή, ευρωπαϊκό χρώμα: Περικλής Γιαννόπουλος και Caspar David Friedrich
Ο Περικλής Γιαννόπουλος καταγγέλλει με σφοδρότητα την Ευρωπαϊκή τέχνη, την Ευρωπαϊκή γραμμή: τα σκούρα και θολά χρώματα κυρίως και την αλλοπρόσαλλη, απότομη, διακεκομμένη γραμμή. Αυτό,...
Γεννήθηκα στο 1402: Ο Παναγιώτης Κανελλόπουλος “ζει” την πτώση του Βυζαντίου
“Κανένας δεν είδε τον άγγελο με τη ρομφαία. Κανένας δεν τον είδε να κατεβαίνει και να παραδίνει τη ρομφαία στον πιο ανώνυμο, στον πιο απέριττο,...
Αντιφάσεις και επιτεύγματα του Ελληνικού εθνικού κράτους
Η ιδέα ενός ενιαίου ελληνικού έθνους κράτους, όπως συστάθηκε μετά την Επανάσταση του 1821, ήταν πρωτοφανής για την πολυχιλιετή ιστορία του Ελληνισμού. Ο αρχαίος ελληνικός...
Η αδυναμία μίας Ανατολικής Ολοκλήρωσης
Εάν η αραβική κατάκτηση έθεσε τέλος στον αλεξανδρινό κόσμο της Ανατολής, οι Βυζαντινοί Έλληνες μπόρεσαν μέσω των ιεραποστολών να επεκτείνουν την πολιτισμική σφαίρα επιρροής τους...
Έθνη, Πολιτισμοί και Αυτοκρατορίες
Στην παγκόσμια ιστορία οι λαοί και οι κρατικές-εδαφικές δομές διαπλέκονται με πολλούς διαφορετικούς τρόπους, από το νεοτερικό έθνος κράτος μέχρι πολυεθνικές αυτοκρατορίες, συνομοσπονδίες φυλών, πόλεις-κράτη,...
Ποιος κρατάει τα κλειδιά του Αιγαίου;
Το Αιγαίο και το ελληνικό αρχιπέλαγος είναι ένα από τα πιο θαυμαστά φυσικά και πολιτισμικά περιβάλλοντα του πλανήτη μας. Τα πολλά νησιά του καθιστούν εύκολη...
Πέντε βιβλία Ιστορίας που διαβάσαμε το 2024
Μία χρονιά πλέον είναι πίσω μας, και μία νέα μας υποδέχεται. Όσο και εάν οι τελευταίοι χρόνοι (ή δεκαετίες, τώρα που το σκέπτομαι) υπήρξαν καιρός...
Λυκούργος ο Αθηναίος, ο φρουρός της δημοκρατίας
Ο Λυκούργος ο Αθηναίος, ένας από τους δέκα Αττικούς ρήτορες, έζησε στην Αθήνα του 4ου αιώνα (μεταξύ 390 και 324 π.Χ.) και συντάχθηκε με την...
Φώτης Κόντογλου: Το ευαγγέλιο της απλότητας
Πολλές υπήρξαν οι αρετές του Φώτη Κόντογλου, που τον κατατάσσουν στα ωραία, φωτεινά πρότυπα του νεοελληνικού πολιτισμού. Το ζωγραφικό του ταλέντο, με το οποίο σχεδόν...
Ο Βυζαντινός Μέγας Αλέξανδρος επιστρέφει στους ουρανούς
Ο Αλέξανδρος ο Μακεδών, υιός του Φιλίππου και της Ολυμπιάδος, υπήρξε ένα από τα μεγαλύτερα φαινόμενα της παγκόσμιας ιστορίας. Η αυτοκρατορία του σηματοδότησε το πέρασμα...
Το Βυζάντιο και η Ρωμιοσύνη πέρα από τα ονόματα
Στη συγκρότηση της ανθρώπινης συνείδησης, τα ονόματα έχουν πάντα μεγάλη σημασία. Γίνονται ισχυρά σύμβολα συσπείρωσης των οικείων και διάκρισης των «άλλων». Ειδικά σε εποχές όπως...
Μιχαήλ Παλαιολόγος: Η ανάκτηση της Πόλης και ο αγώνας κατά των Φράγκων
Ως τελευταίος ηγεμόνας της εξόριστης αυτοκρατορίας της Νίκαιας, και πρώτος αυτοκράτορας του παλινορθωμένου Βυζαντίου μετά την λατινική Άλωση του 1204, ο Μιχαήλ Η’ Παλαιολόγος υπήρξε...
Η βυζαντινή κυριαρχία σε Συρία και Αίγυπτο – Η Μέση Ανατολή πριν το Ισλάμ
Οι ανατολικότερες επαρχίες της Ανατολικής Ρωμαϊκής αυτοκρατορίας, η Συρία, η Παλαιστίνη και η Αίγυπτος, κερδίζουν λίγη προσοχή στο πανόραμα της βυζαντινής ιστορίας. Αυτό συμβαίνει επειδή...
Ο Ταμερλάνος στην Μικρά Ασία: Η μάχη της Άγκυρας και η καταστροφή της Σμύρνης (1402)
Από τα βάθη της αρχαιότητες ως τις παρυφές της νεότερης εποχής, οι στέπες της κεντρικής και της βόρειας Ασίας κάθε τόσο συσπώντο από μεγάλες πληθυσμιακές...
Η συνάντηση Ελλήνων θεών και Παλαιάς Διαθήκης στην Βυζαντινή Χρονογραφία του Ιωάννη Μαλάλα
Η ιστορία, ως επιστήμη και ως κλάδος της λογοτεχνίας, αποτελεί προσφορά του Ηροδότου και του Θουκυδίδη και δεν χρειάζεται ιδιαίτερες συστάσεις. Στην Αρχαιότητα και τον...
Το Δεσποτάτο της Ηπείρου: Το πρώτο ελλαδικό κράτος και ο αγώνας για την Κωνσταντινούπολη
Η Δ’ Σταυροφορία του 1204 οδήγησε στην άλωση της Κωνσταντινούπολης και την κατάληψη του ελλαδικού χώρου και των νησιών από τους Σταυροφόρους και τους Βενετούς...
Ένα καράβι Ελληνίδες, ένας Τρώας, μερικοί γίγαντες και η γέννηση της Βρετανίας
Οι βαρβαρικοί λαοί που κατέκτησαν την Ρωμαϊκή αυτοκρατορία, ήταν ταυτόχρονα γοητευμένοι από το κύρος και τον πολιτισμό της. Μάριος Νοβακόπουλος* Έτσι, ενώ από την μία...
Γιατί οι Φράγκοι έχασαν την Κωνσταντινούπολη: Η αποτυχία της Σταυροφορικής αυτοκρατορίας της Ρωμανίας
Ήδη πριν την Άλωση της Κωνσταντινούπολης το 1204, οι Σταυροφόροι και οι Βενετοί σύμμαχοί τους είχαν καταρτίσει σχέδιο διαμελισμού του βυζαντινού κράτους, ο καθένας με...
Το Ανατολικό ζήτημα ξεκινά το 1204
Κενό ισχύος μετά την διάλυση του Βυζαντινού κόσμου – Ο διαμελισμός και η μετάβαση μεταξύ αυτοκρατοριών – Η Οθωμανική αυτοκρατορία και η παρακμή της Μάριος Νοβακόπουλος*...
Γιατί οι Βυζαντινοί δεν ανέκτησαν την Μικρά Ασία – Οι ομοιότητες με το 1922
Μετά τη μάχη του Μαντζικέρτ και εκμεταλλευόμενοι τους βυζαντινούς εμφυλίους πολέμους, οι Σελτζούκοι Τούρκοι και οι νομαδικές φυλές των Τουρκομάνων από τα βάθη της Ασίας...
Γεωγραφία και γεωπολιτική κατάσταση του Βυζαντίου τον 11ο αιώνα
Η θέση του Βυζαντίου στον χώρο το «καταδίκασε» σε ρόλο πρωταγωνιστή της παγκόσμιας ιστορίας. Ανεξάρτητα από την αυξομείωση των εδαφών του (ειδικά μετά την οριστική απώλεια...
Η Οικονομική πολιτική του Αλεξίου Α’ Κομνηνού
Ο 11ος και 12ο αιώνας υπήρξαν εποχή ανάπτυξης για το Βυζάντιο. Παρά τις αναστατώσεις των ξένων εισβολών, και ειδικά της κατάκτησης της Μικράς Ασίας, η...
Αναζητώντας το κλειδί της Ιστορίας (Βιβλιοπαρουσίαση)
Το ερώτημα «που πηγαίνουμε» εκφέρεται είτε σε ώρες μεγάλης ενεργητικότητας – καθώς αναζητούμε νέους χώρους να κατακτήσουμε – είτε κρίσης και αποπροσανατολισμού, όταν το φως...
Σαράντος Καργάκος: Το Βυζαντινό Ναυτικό (βιβλιοπαρουσίαση)
Μάριος Νοβακόπουλος* Σαράντος Ι. Καργάκος, Το Βυζαντινό Ναυτικό: Η επίδραση της θαλάσσιας ισχύος στην ακμή και την πτώση της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας, εκδόσεις Ι. Σιδέρης, Αθήνα 2007,...